Dit boek moet je gewoon lezen. Aan de hand van een uitgebreid literatuur onderzoek en eigen analyse ontrafelen de auteurs waarom grote en kleinere bedrijven de afgelopen jaren "exponentiële" resultaten hebben neergezet. De ondertitel van het boek belooft terecht een antwoord op de vraag: "Waarom nieuwe organisaties tien keer beter, sneller en goedkoper zijn - en hoe jij dat ook wordt". De term "disruptief" is constant aanwezig. Ismail en Van Geest leggen uit wat het echt betekent en hoe je ook zelf baanbrekend kan werken. Hun analyse is opgebouwd rond de acroniemen IDEAS en SCALE. Met een eigen mix van die elementen kan je een persoonlijk recept verkrijgen voor snelheid van ontwikkeling en groei.   De oefening begint met het bedenken van je "MTP" (massive disruptive purpose): het uiteindelijke doel van ExO's (Exponentiële Organisaties) wijst steeds naar een aanbod dat de klant een fundamentele meerwaarde biedt tegenover wat vandaag al bestaat. Product, service en businessmodel worden fundamenteel anders aangepakt.

Te doen... en zeker niet te doen.
Hoe komt het dat Google, Facebook, Tesla, AirBNB of Whatsapp op minder dan geen tijd uitgroeiden tot wereldwijde succes stories ?

Wat doen ze anders dan hun concurrenten en waar halen ze de inspiratie en het business model om hele economische sectoren ondersteboven te halen of gewoon heel nieuwe markten open te breken? En dat allemaal aan een exponentiële snelheid...

De farma sector krijgt al in de inleiding van het boek een veeg uit de pan. Toen de pipeline van nieuwe moleculen opdroogde, begonnen bedrijven te fusioneren om innovatie "in te kopen", in plaats van zich op te splitsen in kleinere, beweeglijke en creatieve units. Wanneer je verder leest, blijkt die laatste strategie slechts één van een klein dozijn ingrediënten van ExO's te zijn, die de geneesmiddelen sector ogenschijnlijk systematisch laat links liggen.

MTP
Een "massief transformerend doel" (massive disruptive purpose) nastreven, lijkt soms onhaalbaar, maar wanneer je de MTP's van de bekendste ExO's er op naleest, omschrijven ze daarin heel helder "een hoger doel" dat hun klanten gewoon geeft wat ze altijd al gewild hebben, maar vaak nog nooit konden krijgen.

Een MTP is geen platgetreden mission statement. Het is het "idee achter het doel", dat de hele organisatie aan het denken moet zetten, ruim buiten de lijntjes.

• "Ideeën die het waard zijn te verspreiden", belooft TEDex.
• "Zorgen voor radicale doorbraken ten gunste van de mensheid", beloont de X-Prize Foundation.

Maar ook dichter bij huis: "Ik wilde elke arts in Afrika een betaalbaar high-end desktop diagnosetoestel voor AIDS geven". Dat was het doel waarmee Rudy Pauwels aan de Biocartis Idylla begon te werken.

SCALE
Creativiteit, groei en (gezonde) onzekerheid komen van vijf ingrediënten die ExO's typeren:

• Staff on Demand
• Community & Crowd
• Algorithms
• Leveraged Assets
• Engagement

ExO's hebben zelf meestal zeer weinig personeel. Het makkelijkst is een groot stuk van het werk door de klanten zelf te laten doen (denk aan bookings.com waar je op het platform zelf je hele boeking kan regelen en ook de horeca zaken hun eigen aanbod beheren). Sommige besteden hun werk gewoon uit. Soms meteen aan hun Community van volgers of aan de Crowd, die zowel kan investeren als ideeën leveren...

De eerste helft van het boek ontdek je ook de andere ingrediënten aan de hand van concrete voorbeelden. Uiteraard wijst alles naar creativiteit en "lean" organiseren. Bovenal durven ExO's de gevestigde regels overboord te gooien, waardoor ze plots veel productiever kunnen worden dan hun traditionele collega's. Bij bedrijven als Uber (die het algoritme ontwikkelde om klanten en chauffeurs bij elkaar te brengen), weten we dat dit de klassieke taxi's in het verkeerde keelgat schoot. Maar in plaats van te staken, zouden de taxichauffeurs beter samenwerken om een beter algoritme te ontwikkelen en uit te rollen.

ExO's hebben ook weinig eigen assets. Huren is beter dan kopen. Het maakt je wendbaarder (desnoods kan je ook goedkoper stoppen als iets niet lukt) en beter schaalbaar, zeker tijdens een exponentiële groeifase, wanneer je de infrastructuur betrekt bij gespecialiseerde bedrijven (die vaak zelf ook ExO karaktertrekken hebben).

Het belangrijkste ingrediënt lijkt "betrokkenheid" (engagement): binnen de bedrijven wordt iedereen betrokken bij alles. Nogmaals het voorbeeld van Biocartis: het hele team is er doordrongen van hun MTP en werkt (in een overigens zeer vlak organigram) aan het realiseren van de droom van hun CEO.

IDEAS
Structuur, controle en stabiliteit in ExO's komen van vijf ingrediënten:

• Interfaces
• Dashboards
• Experimentation
• Autonomy
• Social

Net als met SCALE hoef je niet alle ingrediënten te gebruiken om een ExO te worden. Een minimum aan structuur en controle is echter wel nodig. Maar ExO's gebruiken daar alles behalve grote of trage systemen voor; meestal kunnen ze van minuut tot minuut op hun dashboard volgen wat er gebeurt. Handige interfaces zorgen ervoor dat men ondanks alles rechtstreeks vat kan hebben op het bedrijfsproces. Een noodzaak, omdat de meeste van de activiteiten van ExO's buiten hun rechtstreekse toezicht gebeuren, want een hoge mate van autonomie op elk niveau van hun activiteiten, zorgt voor extra motivatie en inzet.

Een goede kennis van gedragspsychologie helpt alleszins, want zowat alles bij ExO's draait rond het vrijmaken van creativiteit en inzet. Medewerkers, klanten en de hele crowd kunnen motiveren, is dus een sleutel tot succes.

Van groot tot (heel) klein
De meeste voorbeelden uit het boek komen van de grootste en meest bekende "disruptieve" bedrijven. Een hele resem ervan zijn al massief in de VS, maar zijn zo snel gegroeid dat je er misschien nog nooit van gehoord hebt hier in Europa.

Maar het is alleszins niet zo dat alleen multinationals of giga bedrijven, die een hele sector hebben getransformeerd ExO kunnen worden. Ook kleine, lokale niche bedrijven kunnen de recepten van dit boek gebruiken en aan snelheid en groeipotentieel winnen.

Achteraan het boek vind je een tool waarmee je je eigen ExO score kan berekenen. Je leert er twee dingen mee: je hoeft echt niet alle ingrediënten te bezitten en je kan er -- ook in je eigen organisatie -- dus ook stapsgewijze mee vooruitgaan.

Aan de hand van enkele gekende en minder gekende voorbeelden zie je dat elk bedrijf zijn eigen mix heeft van eigenschappen, die zijn exponentiële groei verklaart.

De laatste hoofdstukken geven aan hoe je op elk niveau (ook individueel) hiermee aan de slag kan. We kunnen misschien niet allemaal vanuit een garage uitgroeien tot het meest waardevolle bedrijf ter wereld, maar we kunnen ons wel allemaal onttrekken aan de klassieke wetten van de bedrijfsmatige zwaartekracht en ons stukje van de markt fundamenteel transformeren.

Zoals gezegd: een boek om te lezen, wil je een aanpak leren die jezelf en je bedrijf 'future proof' kan maken.

Dirk BROECKX -- 7 juni 2015

Exponentiële Organisaties - Salim Ismail & Yuri Van Geest
(Waarom nieuwe organisaties tien keer beter, sneller en goedkoper zijn - en hoe jij dat ook wordt)

© 2014 ExOPartners
© 2015 Nederlandse vertaling Uitgeverij Business Contact

ISBN 978 90 470 0833 0

www.exponentialorgs.com