Zelden las ik een boek met zoveel ‘lagen’. Arnoud Raskin knoopt in “Streetwize”  haast naadloos minstens tien thema’s aan elkaar: productontwikkeling, merkstrategie, co-creatie, ‘zorgmodel’, levensfilosofie, netwerken, hybride-onderneming, ‘competitieve samenwerking’, motivatie en empowerment. Zelden had een boek zoveel ezelsoren na de eerste lectuur (mijn systeem om stukken te markeren die herlezen en een vermelding in de boekbespreking verdienen) en zelden ging dat zo snel, want stoppen met lezen was moeilijk. Een story Nogal veel superlatieven? Voor je aan pagina 8 bent, had ik al twee straffe lessen geleerd en was ik gepakt door de het verhaal dat begon. (Het hele boek bewijst nog maar eens de kracht van storytelling om complexe boodschappen helder te brengen en te helpen onthouden). Sociaal bewogen als hij is, wou Arnoud Raskin voor zijn eindwerk ‘Productontwikkeling’ een rugzak/poncho combinatie maken voor straatkinderen.

Een briljant idee, ware het niet dat straathoekwerkers hem meteen duidelijk maakten waarom straatkinderen het nooit zouden gebruiken. Een klassieke fout: we denken te veel in de plaats van onze klanten/cliënten/patiënten en luisteren te weinig naar hun echte behoeften.

Zo start de zoektocht naar een zinvol alternatief. Je volgt de organische ontwikkeling van een product, een concept, spin-offs, een businessmodel: de Mobile School en Streetwize. Het begon met een solide kar waarop uittrekbare panelen staan waarmee je op enkele vierkante meter trottoir ‘les kan geven’ aan straatkinderen. Het (voorlopige) einde van deze opmerkelijke productontwikkeling is een hybride-bedrijf en managers die tijdens trainingsessies (naast zo’n kar op een straathoek) nieuwe panelen en oefeningen helpen te ontwikkelen voor de kinderen.

Wat Raskin heeft geleerd van straatkinderen verbindt het begin en het (voorlopige) einde van zijn verhaal: dagelijks op de rand van overleven, ontwikkelen die kinderen eigenschappen die managers ook sterker kunnen maken.

In samenwerking met Uitgeverij Lannoo kan u  voor dit boek 20 % korting krijgen (*). U betaalt slechts €19,99 in plaats van €24,99 bij aankoop via www.lannooshop.be/de7de Betalen kan veilig online of via overschrijving.

Fundamentele cultuurveranderingen
Streetwize koppelt een sociaal non-profit project voor straatkinderen over de hele wereld aan een for-profit training voor stafleden van bedrijven.

Raskin opent en passant de ogen voor enkele fundamentele cultuurveranderingen / paradigma verschuivingen, zoals:

• Mits creatief en moedig denken hoeven sociale projecten niet steeds uit de ruif van de overheid of van liefdadigheid te eten: een bedrijf kan aan de ene kant geld genereren door toegevoegde waarde te creëren voor klanten die daarvoor kunnen en willen betalen. Het kan daardoor aan de andere zijde – op duurzame wijze – andere producten, diensten en meerwaarde aanbieden aan klanten die het zich niet kunnen veroorloven.
   
• Sociale projecten mogen niet Sinterklaas spelen: een Mobile School krijg je niet zomaar: na opleiding en begeleiding bij de start, moet elk project ‘betalen’ met resultaten, op basis van het effectieve gebruik van elke kar;
   
• Empowerment is de sleutel van alles: zowel de Mobile School als de Streetwize trainingen bieden slechts een onderbouw waarop de gebruiker (straatkinderen, zowel als managers) zelf dingen kan leren, ontwikkelen, doorgroeien... Schuif dus geen ‘kant-en-klare’ oplossingen onder de poep van je doelgroep; zorg ervoor dat ze zelf actief moeten participeren. Betrokkenheid en zingeving kunnen mensen motiveren om mee te werken aan de oplossing van hun eigen probleem. Dat kan je zowel op macro niveau (de samenleving) als op micro niveau (je bedrijf, je project, je familie, je eigen leven) toepassen.

Stel je eens voor dat we de gezondheidszorg en de ziekteverzekering op die paradigma’s zouden (weder)opbouwen...

Street skills
De vraag die Raskin aan de straatkinderen voorlegt met de Mobile School (en die je jezelf ook moet stellen) is: wil je lijden of leiden? Onderga je of neem je zelf het stuur in handen? Dat is geen recept voor gegarandeerd succes. Het geeft je wel het krachtige gevoel dat je elke uitdaging als een kans kan zien en niet als een bedreiging.

(Kijk aub even bovenaan deze webpagina, naar de slogan van “de7de” J )

Vier streetskills helpen die vraag te beantwoorden:

1. positieve focus: wat er ook gebeurt, kijk naar het glas dat half vol is !
2. soepelheid: veerkracht en wendbaarheid (in feite : voortdurend jezelf blijven aanpassen aan je omgeving);
3. creativiteit: volhardend (blijven) innoveren;
4. netwerk : het evenwicht bewaren tussen samenwerken en concurreren.

In feit draait alles om een combinatie van deze skills. Experimenteer hard en veel; laat gerust veel mislopen: intussen leer je veel nieuwe dingen; blijf lateraal naar oplossingen zoeken, tot er uiteindelijk (zelfs maar) één ding lukt.

Een goed idee lukt zelden van de eerste keer. Slechts wie blijft geloven, zichzelf en zijn product blijft aanpassen en samenwerkt met derden (zelfs concurrenten !), zal slagen.

Gedragsverandering
Alles in dit boek draait rond ‘ontleren’ en ‘heruitvinden’. Hoe krijg je mensen zover dat ze hun oude, vertrouwde, veilige gewoontes en omgeving willen verlaten om die te vervangen door nieuwe principes, modellen en regels ?

Duidelijk maken waar je naartoe wil, zingeving, zelf laten ontdekken en voelen wat er te winnen is. Argumenteren en overtuigen werkt niet. Betrokkenheid en zelf de bocht (laten) nemen lukt wel.

Het heeft ook te maken met de balans tussen orde en chaos. Want verandering doet pijn en loopt vaak via een rommelige fase waarin ‘oud’ afbrokkelt en ‘nieuw’ nog niet helemaal zichtbaar is. Dan komt echt leiderschap bovendrijven en kunnen storytelling en scenario’s wonderen doen. Focus op de oplossing en de positieve outcome. Zorg er vooral voor dat steeds duidelijk blijft ‘waarom’ de verandering nodig is.

Raskin moedigt verder bovenal ‘competitieve samenwerking’ aan. Straatkinderen leren dat intuïtief. Wanneer schaarste dreigt is alleen overleven uitgesloten en wordt samenwerken een noodzaak. Maar toch zullen de kinderen uiteindelijk moeten vechten voor hun deel van de koek. Tot ze leren samen de koek eerst groter te maken en hem dan ordentelijk te verdelen; desnoods ten koste van andere kinderen, die nog niet zo hebben leren samenwerken...

Waarom hybride? Talent en zingeving!
Een hybride bedrijf kan zijn kracht tweemaal verdubbelen. Het kan immers het aanwezig talent tweemaal inzetten (in beide helften van zijn activiteiten). En vaak zal het de kennis die het aan de ene zijde opdoet ook kunnen hergebruiken aan de andere kant. (Streetwize teert op de kennis, opgedaan bij de Mobile Schools. Maar deze laatste teren nu ook op de creatieve output van de managers, die nieuwe modules ontwikkelen).

Winst van de ‘for-profit’ zijde herinvesteren in de ‘non-profit’ zijde geeft meteen zin aan de hele bedrijfsvoering. Terwijl aandeelhouders, klanten en medewerkers aan de ene zijde geld produceren voor zichzelf, geven ze aan de andere kant ook waarde terug aan de samenleving.

Leerpunten voor onszelf
Wat kunnen we uit “Streetwize” leren in de gezondheidszorg ?

Misschien moeten we ‘patiënten’ niet langer zo noemen. Wanneer je iemand eigenlijk ‘de geduldige die ondergaat’ noemt, zal hij zich ook zo gaan gedragen. Hoe zouden ze zich gaan gedragen wanneer we hen bv. ‘zorgparticipanten’ zouden noemen?

Misschien moeten we stoppen met ‘responsabiliseren’ alleen te vertalen in financiële (des)incentives. Laten we die term eens invullen met empowerment, door minstens ‘betrokkenheid’ en ‘leiden i.p.v. lijden’ als uitgangspunten te gebruiken ? En allicht ook stelselmatig ‘verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag / daden’ aan te leren.

Misschien moeten we het concept van ‘competitieve samenwerking’ eens toepassen ? Indien farma bedrijven, zorgverstrekkers en overheid leren hun eenzame eilanden te verlaten, zouden ze samen wonderen kunnen verrichten.

Conclusie
Na ‘Het Nieuwe Normaal’ van Peter Hinssen, voor wie wil snappen wat er op digitaal vlak aan het veranderen is, kan ‘Streetwize’ voor mijn part best verplichte literatuur worden voor al wie op vlak van moderne bedrijfsvoering en creativiteit het goed wil doen.

Inspirerend en concreet, geeft Raskin een reeks levenslessen die je terugbrengen naar de essentie van ondernemen. Modern ondernemen ! Met oog voor je eigen belang, in evenwicht met het belang van je klanten en van de maatschappij.

Dirk Broeckx – 14 september 2014

Streetwize, Lessen van Straatkinderen voor de Manager van Vandaag
© Arnoud Raskin, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt ,2014
ISBN 978 90 774 4213 5
http://www.streetwize.be/nl

(*) De korting is enkel geldig via de webshop van de uitgeverij en wordt verrekend nadat u het boek in de webshop hebt toegevoegd aan uw winkelmandje; dit aanbod geldt enkel indien u gebruik maakt van bovenstaande actie-url en zolang de voorraad strekt.