Begin dit boek op pagina 228 te lezen en het lijkt alsof je meteen van de vijf-meter-plank in het diepst van het zwembad duikt. Daar geeft Koen Kas immers op drie pagina’s de 40 belangrijkste trends uit “Nooit Meer Ziek”. Je krijgt dus meteen in staccato de volle laag van fundamenteel innoverende technieken en technologieën, die – vandaag al – de gezondheidszorg helemaal op z’n kop aan het zetten zijn. Wil je concrete voorbeelden van telemonitoring via draagbare sensoren en de nieuwste App’s ? Wil je weten welke medicatie al gestratificeerd wordt met biomarkers ? Een overzicht van goed draaiende patiëntenforums ? Voorbeelden van serious gaming waarmee patiënten spelenderwijze therapietrouw ontwikkelen ? Het is maar een kleine greep van heel concrete voorbeelden van dingen die het hele zorg paradigma aan het veranderen zijn. Onzichtbaar ingebakken In Nooit Meer Ziek geeft Koen Kas niet alleen heel veel praktische voorbeelden. Hij plaatst ze meteen in een begrijpelijke structuur en omkadert ze met een visie die inzicht geeft in de krachtlijnen van het snel aanstormende gezondheidsmodel van de toekomst.

Gezondheids-’zorg’ is daar maar een onderdeel van. Andere componenten van de zorg voor gezondheid gaan het aspect van ‘genezen’ en ‘verzorgen’ immers verdringen: digitaal communiceren en permanent gegevens uitwisselen; Big Data analyseren; voorspellende analyses van diverse ‘-ooms’; ‘mobiel’ + ‘thuis’ dus ‘continu’ aandacht voor gezondheid; sociale en individuele betrokkenheid, aantrekkelijke design en ‘beleving’…

Deze en nog veel meer componenten zullen de volgende jaren onzichtbaar ‘ingebakken’ worden in ons dagelijks leven, zodat we ziekte in de eerste plaats zullen voorkomen of ‘managen’, eerder dan ze hoofdzakelijk (wanneer het in feite al te laats is) te moeten genezen.

Een eindeloze stortvloed aan innovatie
Dit is op ‘de7de’ niet het eerste boek dat specifiek kijkt naar de toekomst van de gezondheidszorg. Een aantal parallellen met ‘The End of Illness’ van David Agus (de7de van precies 2 jaar geleden !) vallen meteen op, met name de aandacht voor de diverse ‘-ooms’ (genoom, microbioom, proteoom, epigenoom…). Maar Koen Kas gaat veel verder. Het is gewoon de meest complete compilatie die ik ooit heb gezien van ettelijke honderden baanbrekende projecten, producten en concepten die vandaag in ontwikkeling of pilootfase zijn in en rond de gezondheidssector. Een aantal ervan zijn marktrijp; anderen staan nog in de steigers.

Elke bladzijde staat er vol van. Regelmatig staan andere ‘inspirerende voorbeelden’ in ‘woordwolken’: nog een resem namen van gelijkaardige innovaties. die je googelend kan terugvinden op het web. Koen Kas had er makkelijk nog twee of drie extra boeken mee kunnen vullen.

Teveel !?
Soms wordt het allemaal te veel en legde – zelfs ik ! – het boek moedeloos even neer. Dat zou je nochtans niet mogen doen, want als één ding duidelijk wordt, is het wel dat de beschreven toekomst onafwendbaar op ons af komt. De wetenschappelijke doorbraken en de technologische vernieuwingen die aan sneltreinvaart de gezondheidszorg aan het transformeren zijn, kunnen potentieel zoveel ‘gezondheid produceren’, dat het ondenkbaar is dat men dergelijke opportuniteiten zou laten liggen.

Lees dit boek dus in kleine porties en zet geleidelijk je geest open voor al dat nieuws. Veel dingen lijken op het eerste zicht ‘er over’ en sommige App’s zijn gewoon van de pot gerukt in het huidige paradigma van de gezondheidszorg. Maar vooral juist daarom kan een open minded lectuur heilzaam zijn. Want wie gelooft dat de context en aanpak van de zorg nog langer kan blijven wat die vandaag is, moet stilaan zijn mening bijstellen.

De vier P’s van de gezondheidszorg
Als een rode draad doorheen Nooit Meer Ziek lopen vier karaktereigenschappen van de zorg: Predictief, Participerend, Precies (gePersonaliseerd) en Preventief.

Het einde van de klassieke top-down, curatieve geneeskunde komt in zicht.
Het beeld dat de auteur hier oproept draait rond:

• Predictief: ons lijf zit vol aanwijzingen van wat er te gebeuren staat. Technologisch wordt het mogelijk om al die aanwijzingen te meten en in kaart te brengen. Nog belangrijker is de gigantische berg informatie die daarbij boven water komt te kunnen rangschikken, te interpreteren en om te zetten in concrete risicofactoren, aandachtspunten en richtlijnen om ziekte te voorkomen.
   
• Preventief: want voorkomen wordt niet allen mogelijk; het wordt de kern van de gezondheidszorg van de toekomst. Waarom kanker genezen, indien je – voor bepaalde kankers is het al op komst! – je ertegen kan vaccineren? Waarom cholesterolbverlagers nemen, indien je spelenderwijze – of in de vorm van een sociale competitie – je voedingspatroon kan bijsturen?
   
• Participerend: het individu wordt niet langer de ‘patiënt’ die geduldig en lijdzaam ondergaat wat zijn arts ‘voorschrijft’. De centrale rol die de patiënt toebedeeld krijgt, veronderstelt een zeer actieve participatie en maximale betrokkenheid. Gedrag en motivatie zullen – terecht – cruciale componenten worden van de aanpak van gezondheid in de toekomst.
   
• Precies (als in gePersonaliseerd): Indien toch een therapie nodig is, dan zal die op maat van elke patiënt aangepast worden. No more ‘one size fits all’, maar doorgedreven stratificatie. Pas wanneer men weet of iets zal helpen (en men zeker is dat bijwerkingen beperkt of vermeden kunnen worden) zal men de behandeling opstarten.

Drie grote focustopics
Ik startte deze bespreking met de uitnodiging om het boek van achter naar voor te lezen. Uiteraard mag het ook van bij het begin. Alleszins staan achteraan enkele zeer belangrijke hoofstukken met concrete aanbevelingen en samenvattende bedenkingen.

Koen Kas wijst daarbij op drie essentiële topics die de grondvesten zullen uitmaken van het nieuwe model:

• Management van chronische ziektes
• Een goed gereguleerd universeel dataplatform
• Management en interpretatie van Big Data

Het zijn drie dingen waar we in feite vandaag al volop mee zouden bezig moeten zijn. En wanner je goed toekijkt, dan zie je de contouren ervan inderdaad stilaan vorm krijgen. Ik ben dus optimistisch: we zijn op de goede weg.

Dirk Broeckx – 14 april 2014

Nooit Meer Ziek
© 2014 Koen Kas & Uitgeverij Van Halewyck
ISBN 978 94 6131 206 8