In “Behavioral Public Policy Faces a Crisis” legde Varun Gauri twee weken geleden de redenen uit waarom “nudging” en gedragswetenschappen er in een crisis zoals Corona niet in slagen gedrag voldoende te veranderen.

Harde dwang is uiteraard de snelste en beste manier om op korte termijn het gedrag van een hele bevolking te veranderen. Duidelijke wetten en een strenge handhaving, met forse boetes en straffen, zijn dan het beste wat “democratisch” kan. Gewelddadige dictatuur of dissidente artsen uit ramen gooien (zoals blijkbaar in Rusland gebeurde) zijn daar de minder fraaie vormen van.

De zachte aanpak, via gedragswetenschappen, met “nudging” (Richard Thaler) op kop, werd wel ingezet in enkele landen in een poging enkel specifieke gedragingen om te buigen. Maar met weinig succes. Iedereen loopt kriskras over de grote witte pijlen die de stad in alle haast liet schilderden om “enkelrichting shopping” te regelen.

Gauri betreurt (samen met mij) dat het momenteel zo loopt. Sociologen en gedragswetenschappers hadden het beter moeten aanpakken. Allicht zijn de nieuwe inzichten rond gedragseconomie te recent. Thaler publiceerde in 2008; de echte erkenning kwam pas in 2017 toe hij de Nobelprijs Economie kreeg. De wetenschappelijke community had dus nog geen draaiboek klaar hoe je die nieuwe kennis kon inzetten bij deze pandemie.

Het artikel van Varun Gauri belicht drie interessante denkpistes:

Bestudeer de geschiedenis beter
Wetenschappers en beleidsmakers hadden de afgelopen maanden alvast één globale historische ervaring waar ze inspiratie uit konden putten: welke maatregelen werden in diverse landen en situaties genomen tijdens de Spaanse Griep (1918-19)? Wat werkte wel en wat werkte niet?

De aanpak en resultaten van de Spaanse Griep werden tot nu toe onvoldoende bekeken door de bril van gedragskunde. Dat kan en moet snel gebeuren.

Ontwikkel het gebruik van intuïtie
Een briljant concept !
We weten van Corona eigenlijk vooral dat we er heel weinig van weten.
In die omstandigheid hebben de experts maar twee mogelijkheden:

• Ze identificeren aan de hand van de schaarse studies die er al zijn zo snel mogelijk wat bewezen heeft te werken.
  Bonneux identificeerde drie acties: handhygiëne + afstand houden; massabijeenkomsten verbieden; ouderen en risicogroepen extra afschermen;
• Ofwel moeten ze intuïtief gissen wat hopelijk de beste aanpak zou kunnen zijn, vaak door extrapolatie van ervaringen in gelijkaardige gevallen. Op een eerlijk moment geven de Belgische experts toe dat een aanzienlijk deel van de Corona maatregelen alleen daarop gebaseerd is.

Dat laatste is op zich niet slecht. Huisartsen en apothekers worden bijvoorbeeld aangemoedigd om ook rekening te houden met hun “pluis gevoel” en intuïtief te reageren wanneer iets fout aanvoelt bij een patiënt.

Gauri gaat echter nog verder en stelt voor om op korte termijn van “intuïtief gissen” een wetenschap te maken:

“It would be useful for the field to pre-register, systematically, our guesses for which interventions work best, and go back and learn where we got it wrong or right, so that we can refine our behavioral intuitions”.

Philip Tetlock noemde dit in 2016 “Superforecasting”. Hij toonde aan dat sommige heel gewone mensen die geconfronteerd worden met complexe vragen waarvoor geen bewezen antwoord is, tot 60% beter scoren dan experten. Zijn jarenlang onderzoek legde de denkpatronen bloot die ze daarbij gebruiken en waaruit we kunnen leren.

Meng hard en zacht
Toen de pandemie plots toesloeg en het duidelijk werd dat men bliksemsnel en hard moest ingrijpen, stonden de gedragskundigen er maar op te kijken. Sociologen en gedragseconomen werden nauwelijks of niet betrokken bij het crisisberaad. Zoniet in de Veiligheidsraad, dan toch zeker voor de communicatiestrategie, hadden ze nochtans het verschil kunnen maken.

Maar ook in landen waar ze al een tijd ingeschakeld waren door de overheid stonden ze een beetje met de mond vol tanden. “Nudging” is nu eenmaal een zachte aanpak die niet meteen en universeel gedrag verandert.

(Hoewel: herbekijk het grappig experiment met de trap).

We zijn acht weken verder. Het economisch en sociaal bloedbad wordt goed zichtbaar. De vertrouwensbarometer staat op depressie. De muiterij van de kustburgemeesters en de eerste gewelddadige rellen tegen de harde lockdown in Duitsland zijn een feit. Cafébazen worden ongeduldig.

Het wordt snel duidelijk dat de harde aanpak niet meer werkt.

Varun Gauri schuif een inspirerende synthese naar voor:
“The following conjecture is worth exploring: in a crisis, the most powerful behavioural change tools consist not of laws or incentives (how credible is enforcement or reward when everyone is overstretched?) or reframing and other behavioural interventions (how to scale those immediately) but of interventions at their intersection.”

Met andere woorden: Laten we snel leren hoe we de harde wettelijke en de zachte gedragskundige aanpak optimaal kunnen mengen?

Simpele centrale wetgeving en inspirerende decentrale betrokkenheid
Wat zouden jullie vinden van volgende mix?

• Rode draad:
  We werken allemaal samen naar één uniforme doelstelling, namelijk het verspreiden van besmetting vermijden omdat het ons allemaal te veel kost als we het niet doen!
  -- fysisch (de gezondheid van onszelf en onze naasten vrijwaren);
  -- economisch (tewerkstelling en inkomen veilig stellen);
  -- mentaal (isolement en spanningen vermijden).
   
• Wettelijke regels:
  Alleen enkele eenvoudige basisregels worden vastgelegd omdat ze hun nut bewezen hebben. Dat zijn hoofdzakelijk de drie regels die Bonneux hierboven identificeerde. Ze gelden voor lange tijd (tot het einde van de crisis) en worden niet om de haverklap veranderd. Omdat ze eenvoudig en rechtlijnig zijn, is het haalbaar om ze te controleren en te sanctioneren.
  (Eén minister en één gezicht volstaat om ze uit te vaardigen en streng op te volgen).
   
• Dagelijkse praktische toepassing:
  De verdere uitwerking in concrete regels of afspraken gebeurt decentraal. Betrokkenheid, motivatie, persoonlijke inzet, groepsgevoel worden maximaal aangesproken. Gedragskunde en “intuïtiekunde” krijgen voorrang.
  Individueel nadenken maar ook groepsgewijs overleggen en experimenteren met concrete, praktische afspraken wordt de norm. Hoe past men die eenvoudige wettelijke basisregels optimaal toe om besmetting zoveel mogelijk te vermijden? Welke offers is men bereid daar zelf voor te leveren?
  
  Per definitie zal de toepassing dus verschillend zijn. Elke beroepsgroep en elke wijk of gemeente moet zelf nadenken hoe ze het beste resultaat kunnen halen. Uit die diversiteit kunnen we trouwens veel sneller leren wat wel werkt en wat niet.
  Het prachtige idee om met minder materiaal veel meer mensen te kunnen testen, hoeft niet langer te wachten op de zegen van Brussel. Doen ! Op verschillende plaatsen en verschillende manieren, zodat we snel leren hoe het nog beter kan.

Er komt meteen een einde aan het “titreren” van een onoverzichtelijk kluwen van regeltjes. Acht van de negen ministers kunnen alvast terug werken aan de orde van de dag. Experten stoppen met het verspreiden van alleen maar waarschuwingen en doembeelden. Geen boetes meer voor onzinnige dingen zoals “op een bank gaan zitten bij het wandelen”. De Monty Python-achtige klucht in Baarle-Hertog is voorbij. De inwoners en hun burgemeester van de enclave kunnen gerust zelf beslissen dat ze voor Corona beter even een stukje Nederland zijn .

Wat Gauri en Teltock suggereerden
Ja, dit is het “intuïtief gissen” waar Gauri van sprak. Tetlock bewees dat burgers dit minstens even goed (of lichtjes beter) kunnen dan experten, wanneer ze op onbekend terrein zijn.

Moedig aan om afspraken en resultaten zoveel mogelijk te documenteren. Het wordt een mooie maatschappelijke uitdaging om het bijhouden van een dagboek aan te moedigen, waarin we noteren wat we al dan niet hebben gedaan. Gedragskundigen weten hoe je voldoende grote groepen kan begeesteren om dat te doen.
De compilatie en analyse van deze gegevens, gecombineerd met gezondheidsdata wordt een waardevolle shortcut naar nieuwe kennis. Dat wordt meteen “leren uit massa-intuïtie”, precies zoals Gauri suggereerde.

En het klinkt alvast veel uitdagender en minder bedreigend dan alleen maar 'contact-tracing'.

Een praktisch voorbeeld
Ik keek bedroefd naar het filmpje dat Van Ranst publiceerde hoe snel fluorescerende verf zich verspreidt bij een buffetmaaltijd. Ik betreurde het spektakel omdat er na het filmpje niet meer volgde dan weeral het kijvende vingertje en nog meer angst inboezemen. Dat werkt niet, Marc!

Denk eens mee luidop:

Stel je voor dat hetzelfde filmpje de introductie zou zijn van een wedstrijd op TV waarbij een reeks ploegen een buffet moet maken en laten nuttigen, zonder dat fluo-verf zich verspreidt.

Je hebt meteen een half dozijn vliegen in één klap:

• Geen doembeelden en kijvende vingertjes, maar positief plezier.
• Rechtstreekse betrokkenheid en creativiteit van deelnemers en kijkers om dit – overigens zeer serieuze – probleem te helpen oplossen.
• Inspiratie hoe je binnenkort ook zelf terug veilig een receptie kan organiseren.
• Iets anders dan altijd herhalingen op TV: het nuttige wordt aan het lekkere, leerrijke en prettige gekoppeld. (Ik hoor de snedige commentaren van jurylid Sergio Herman al).
• Het geeft een grote groep van de bevolking intrinsieke, persoonlijke motivatie en moed om de basisdoelstelling (besmettingen vermijden) te helpen realiseren. Ze krijgen een leuk, lekker en vooral positief perspectief hoe de wereld er de volgende maanden en jaren eruit kan zien.

Dit is maar één snelle brainstorm. Kijk om je heen, schakel “the wisdom of the crowds” in en er openen zich tal van alternatieven die betere en alleszins meer duurzame resultaten zullen geven dan het verderzetten van de huidige politiek.

Dirk Broeckx
16 mei 2020

LINKS:
Gauri  
https://behavioralscientist.org/behavioral-public-policy-faces-a-crisis/

Thaler
www.de7de.be Boekbespreking 28/03/2014 - Nudge – Richard Thaler & Cass Sunstein

Bonneux
https://www.de7de.be/DE7DE/_images/20200505standaardbonneux.pdf

Tetlock
https://youtu.be/-07DJ7xVBis

grappig experiment met de trap
https://youtu.be/2lXh2n0aPyw

Met minder materiaal veel meer mensen te kunnen testen
Compliatie van artikel uit De Standaard

Fimlpje Fluo
https://youtu.be/KCUTQVjG8MM