Het wordt steeds duidelijker dat binnen de hervorming van de chronische zorg – die de FOD Volksgezondheid en het RIZIV in overleg met ‘het terrein’ aan het voorbereiden zijn – de Triple Aim aanpak een centrale plaats zal innemen.

Hoewel voor velen nog een grote onbekende, bevat het model boeiende facetten, die precies de huidige behoeften mooi beantwoorden en die een oplossing bieden om enkele grote ‘pijnpunten’ van het huidige model op te lossen.

Populatie Management
Zoals de naam het zegt, beoogt Triple Aim drie doelstellingen.

In een (lokale) populatie één of enkele clusters van patiënten identificeren die het doelwit zullen worden van de twee andere doelstellingen.

Hier laat het model al veel vrijheid: je kan beginnen met kleine groepen en een enge scope (bv. alleen slecht geregelde COPD- of diabetespatiënten in een gemeente of alleen dergelijke patiënten die bediend worden door één lokale kring van huisartsen en huisapothekers). Maar je kan ook een veel groter doelwit nemen (bv. alle patiënten die hoge, vermijdbare kosten veroorzaken in een LMN regio (Lokaal Multidisciplinair Netwerk)).

Sowieso begint de oefening met het verzamelen en bestuderen van (geanonimiseerde) populatiegegevens. In het eerste (‘kring’) voorbeeld kunnen de lokale zorgverstrekkers de nodige gegevens uit hun eigen computersystemen halen (mits ze zorgvuldig te registreren). In het ‘LMN’-voorbeeld kan beroep worden gedaan op cijfers van het IMA (Intermutualistisch Agentschap).

Je start met een filtering volgens de filosofie achter de Lorenz curve (zie figuur'). Je gaat op zoek naar de 'zwaarste' patiënten. Globaal gezien veroorzaakt de meest ‘kostbare’ 5% van de populatie 53% van de ziektekosten. In die groep ga je verder filteren, op zoek naar vermijdbare problemen of -kosten.
(Bron illustratie: AIM)

Verbeteren van de gepercipieerde kwaliteit van de zorg
De tweede doelstelling is niet zozeer de zo geïdentificeerde patiënten te willen ‘genezen’. Het doel is wel om de meetbare en ervaren kwaliteit van de zorg -- dus vooral de kwaliteit van hun leven -- te verbeteren.

Een beetje moeilijk om je die aanpak heel concreet voor te stellen, maar het gaat er dus niet om ‘hun labo waarden’ te verbeteren, wel dat de patiënten zichzelf beter voelen. We mikken er vooral op dat ze beter kunnen functioneren, werken, leven…

Uiteraard is dit geen ‘wollige’ doelstelling. De kunst bestaat er hier in om met specifieke gezondheidsdoelstellingen te werken en de ‘gezondheidsproductie’ effectief meetbaar te maken. Dat overstijgt het op punt stellen van de biologische parameters. Die zijn weliswaar een noodzakelijk middel om zeker te zijn dat men EBM ‘juist bezig is’, maar dat is slechts het ‘Olympisch minimum’.

Triple Aim wil veel verder gaan en de patiënt en zijn levenskwaliteit terug centraal stellen.

Reduceren van kost per capita

‘Besparen’ is een noodzakelijk vloek in de ziekteverzekering. Maar de klassieke aanpak van ‘snoeien’, van ‘verlagen van de kost per prestatie’ of van ‘verminderen van het volume’ zetten we even opzij.

In de plaats wordt gevraagd de efficiëntie van de zorg te verhogen: Hoe kan je met de beschikbare middelen (d.w.z. zowel 'geld' als 'zorgverstrekkers') meer gezondheid produceren ?
Je kan o.m. mikken op:

• het herschikken van de bestaande vergoedingsmassa. (‘Je krijgt evenveel geld, maar wordt betaald om andere, efficiëntere dingen te doen dan daarvoor’);
• het herverdelen van taken (‘ik neem een taak over van jou, omdat ik ze kosten-efficiënter kan uitvoeren; daardoor heb jij weer tijd voor iets dat jij beter kan’).
• maar je kan ook mikken om bepaalde kosten gewoon te vermijden. Wat je wint mag/kan je dan herinvesteren in extra zorg of nieuwe zorgelementen.

Video’s
Niets beter dan storytelling om snel te begrijpen waar het eigenlijk over gaat. Bekijk dus even de video’s (Bron: MediPlanetTV)

Marc Bruynseels van het Jan Van Es Instituut uit Almere (NL) legt uit hoe je T.A. lokaal kan vertalen en aansluitend vertelt Rebecca Ramsay hoe ze Triple Aim startten in Portland, Oregon (USA)

En het verhaal van Donna Henderson over ‘Living it Up’ uit Schotland is allicht de mooiste en meest verregaande vorm van ‘Triple Aim’ die je ooit zal zien en horen ! Ik wou dat ik in zo’n gemeente kon oud worden.

Grote kuis
Indien we deze weg opgaan, dan kunnen we allicht meteen een reeks andere, nijpende problemen van ons huidig model oplossen:

• Beter en meer lokaal multidisciplinair samenwerken.
• De schotten tussen de taakverdeling (en de budgetten) van de zorgberoepen verwijderen.
• Veel meer luisteren naar patiënten.
• Gezondheidsdoelstellingen gezamenlijk formuleren en nastreven.
• Veel doelgerichter en beter gecoördineerd werken.
• Klassieke ‘besparingen’ vermijden en toch de kosten (zelf !) strakker onder controle houden.
• …

Het zal een ferme dosis cultuur verandering en dus change management vergen, maar het loont de moeite om grondig na te denken, plannen te maken en te experimenteren.

Dirk Broeckx – 7 februari 2015