21/06/2014 - CM nota “Geneesmiddelenbeleid 2020”
Goed nieuws en minder goed nieuws wanneer je de CM nota “Geneesmiddelenbeleid 2020” leest.
Positief zijn de vele concrete strategische voorstellen die het debat open trekken. Ze werden uitgeschreven in samenwerking met diverse experten van binnen en buiten de CM.
Maar hoe exhaustief en concreet de nota ook is, ze blijft spijtig genoeg te veel haperen op het huidige paradigma van kosten en prijzen. Men praat nergens over de meest fundamentele verandering die de geneesmiddelensector echt nodig heeft.
Toch is er hoop...
Sluismodel is topje van de ijsberg
In de pers lijkt het alsof de CM alleen het “sluismodel” heeft voorgesteld. In feite is dit slechts één paragraaf uit een nota van ruim zeven pagina’s.
De “pre-market” voorstellen (KLIK HIER) rond semestriële, prospectieve “Horizon Scanning”, investeren in “niet-commerciele, head-to-head, comparative effectiveness klinische studies” en het aanpakken van de “octrooien wolk” rond innoverende producten (die het af-brevet tijdstip vertroebelen) zijn zeker zo waardevol en belangrijk.
Verder wordt op vlak van prijszetting ook gedacht aan het transparanter maken van de prijzen in alle Europese landen en ‘performance based risk sharing arrangements”.
En de nota besluit met een uitgebreid hoofdstuk over “doelmatig gebruik, therapeutische keuzes en volume beheersing”, met o.m. voorstellen rond het responsabilisering van artsen, onafhankelijke geneesmiddeleninformatie, “medicatiebeoordeling” door apothekers, verdere forfaitarisering van medicatie in ziekenhuizen en uitbreiding naar WZC’s, alsook een volledige pagina met concrete maatregelen om het gebruik van psychofarmaca terug te dringen.
Haperend op het huidige paradigma
Laat het duidelijk zijn: elk van deze voorstellen verdient aandacht en kan helpen. En heel even krijg je een hint naar een breder perspectief (KLIK HIER). Maar de nota blijft doordrongen van de huidige (te) eenzijdige focus op kosten, prijzen. Zelfs wanneer het gaat over het beïnvloeden van gedrag (van voorschrijven of medicatiegebruik) blijft men hoofdzakelijk haperen op maatregelen die aansturen via de terugbetaling. Het gaat nog veel te veel over het terugdringen van prijzen en volumes, veel te weinig over het optimaliseren van gezamenlijke processen rond het gebruik van therapieën of het efficiënter maken van complete zorgtrajecten.
Het woord “terugbetaling” komt 14 keer voor. Slechts één keer valt het woord “samenwerken” (tussen administraties inzake prijzen!); “efficiëntie” en “gedrag” komen in deze tekst geen enkele maal voor. Terwijl gezondheid het komende decennium zal draaien rond intensieve samenwerking, het verhogen van de efficiëntie en het aansturen van gedrag.
Van bij de inleiding kan de CM het ook niet laten om de geneesmiddelenindustrie toch eerst in de verdomhoek te zetten, met verwijzing naar een resem foute gedragingenen even ironisch natrappen naar het boek van Leo Neels. (Op het WK zou dit meteen goed zijn voor “geel”). Men zalft wel door te stellen dat het geen zwart-wit verhaal is, maar het zout zit toch in de wonde. Was dat echt nodig ?
The Network Always Wins
Laat me deze nota nu precies lezen terwijl op mijn computerscherm ook het nieuwe initiatief van Peter Hinssen open staat. “The Network Always Wins” wordt de titel van zijn sinds vele maanden aangekondigde nieuwe boek.
Ik weet inmiddels proefondervindelijk dat die titel klopt. Ik doe precies niets anders meer dan ‘netwerk projecten’: de IFB Managementcursus, de training Prepare for the Future (P4F), de Ronde Tafel eHealth, éénlijn.be, de7de…
Telkens opnieuw voel ik de power wanneer veel en zeer diverse partijen bij elkaar worden gebracht rond één gezamenlijke, duidelijk gedefinieerde opdracht of doelstelling.
Elke partij kan vrij en onbevangen zijn competenties inzetten voor het realiseren van dat doel en krijgt daarbij de gelegenheid om helder zijn belangen te formuleren en te realiseren. Geen gezeur over statuten of logge structuren. Wel soepel en efficiënt dialogeren en combineren. Problemen worden ad hoc uitgepraat. Geen enkele opportuniteit die zich aandient laat men liggen.
“Open Service Innovation” (KLIK HIER), nietwaar.
Het is een gemiste kans dat het geneesmiddelenbeleid niet door deze bril werd bekeken.
Waar draait het echt om?
Welk is precies de doelstelling die we willen bereiken in de geneesmiddelensector, de gezondheidszorg en de ziekteverzekering?
Waar liggen de raakvlakken en kansen om samen te werken met alle betrokken stakeholders? Welke (logge) overlegstructuren en regelgeving moeten worden afgebouwd en welke efficiëntere samenwerkingsplatformen moeten in de plaats komen?
Hoe kunnen we de juiste, noodzakelijke informatie over het gebruik en de outcomes van medicatie verzamelen en hoe kunnen we het noodzakelijke onderlinge vertrouwen ontwikkelen om de bestaande en al die nieuwe informatie vlot te laten doorstromen naar de juiste plaatsen en personen om gebruik en outcomes te optimaliseren?
Welke methoden gaan we gebruiken om mensen kwaliteitsindicatoren en benchmarks te bezorgen, waarin ze hun gedrag (van promoten, informeren, voorschrijven, afleveren, begeleiden, gebruiken en meten van resultaten) kunnen spiegelen aan elkaar, zodat ze kunnen leren van de “bright spots” en herhaalde, domme fouten leren te vermijden.
De apothekers paradox
Maar er is hoop.
Apothekers zitten, méér dan artsen, met hun neus op de prijzen en de kosten en toch stelt de CM nota paradoxaal genoeg precies aan hen twee nieuwe denkpistes voor die helemaal niet over prijzen en kosten gaan (KLIK HIER).
“Medicatiebeoordeling” is een aanpak die in Nederland opgang aan het maken is, waarbij de apotheker, in samenspraak met de arts en de patiënt, de complete individuele medicatiehistoriek en –therapie evalueert aan de hand van standaarden en praktijkrichtlijnen. In tegenstelling met wat de naam zou kunnen laten vermoeden, is het niet de bedoeling het voorschrijven van de arts te ‘beoordelen’ (laat staan te veroordelen!), maar wel om patiënt, arts en apotheker te verplichten samen na te denken en voor zichzelf te verantwoorden of men optimaal bezig is.
En in ziekenhuizen wil men investeren in klinische farmacie (op de werkvloer!); ook de beste weg om samenwerking tussen diverse disciplines rond het geneesmiddel en de patiënt te bevorderen.
Alles kan beter
De nota richt zijn blik op 2020 en wil duidelijk de toon zetten voor de volgende – hopelijk lange – regeerperiode. Aan de ene kant was ik dus wat ontgoocheld bij het lezen, omdat teveel uit het oude vaatje werd getapt. Maar ik ben toch hoofdzakelijk hoopvol omdat de CM veel oude dogma’s milderde en aanstuurt op overleg. Ik lees deze nota niet als ‘te-nemen-of-te-laten’, wel als denkpistes van een sterk betrokken gesprekspartner.
Mijn hoop is vooral dat men tijdens het debat meteen zal verder gaan in de richting van intensieve, constructieve samenwerking die breder gaat dan prijzen en terugbetaling.
De volgende regeerperiode moet kansen geven om op het terrein innoverende initiatieven in gang te zetten (in plaats van af te wachten tot het morren over opgelegde maatregelen kan beginnen).
Dit kan een startpunt worden om de gezondheidszorg om te bouwen tot een netwerk dat effectief “altijd wint”. De patiënten zullen er ons dankbaar om zijn.
Dirk BROECKX – 21 juni 2014
Lees de volledige nota: "Geneesmiddelenbeleid 2020" (Strategische nota en concrete voorstellen)
‹‹Back
