| Nictiz blijft me verbazen en plezieren met -- typisch Nederlandse -- efficiënte documenten die de weg wijzen in het bonte e-health landschap. Het Trendition rapport "De Doe-het-zelf-Patiënt en de Huisarts" balt op nauwelijks 20 pagina's samen wat we moeten doen om mHealth en telemonitoring op de rails te krijgen. Uitgangspunt is een bevraging van huisartsen over het onderwerp, gecombineerd met gegevens uit de (eveneens onvolprezen) NICTIZ e-health Barometer. Zo komt men tot een viertal essentiële aanbevelingen en conclusies. Precies de dingen waarvoor we de volgende maanden/jaren ook bij ons de handen uit de mouwen moeten voor steken. 1. Voor- en nadelen (feiten of emoties?)
In de enquête wijzen artsen op voor- en nadelen: + Eerdere detectie van problemen
+ Startsignalen die leiden naar verder onderzoek
+ Minder consulten, dus minder ziektekosten
+ Patiëntvriendelijk - Onrust
- Meer werk voor de huisarts
- Meer consulten, dus meer ziektekosten
- Zelfmeetapparaten zijn niet geijkt Spijtig genoeg werden alleen artsen geënqueteerd. Men lijkt nog steeds te denken dat zij de enigen zijn die hierbij betrokken zijn. Andere zorgverstrekkers, zoals apothekers, tandartsen, verpleegkundigen of kinesitherapeuten zijn stakeholders die -- in een moderne chronische zorgaanpak -- eigenlijk nooit meer op het tweede plan geschoven mogen worden. Het vergroten van de betrokkenheid van de patiënt bij zijn zorg, wordt door de ondervraagde artsen niet vernoemd, maar is zeker een essentieel voordeel. Empowerment begint bij het rechtstreeks en daadwerkelijk betrekken van de patiënt bij de productie van zijn zorg. mHealth is daar een schitterende tool voor. De 'zelfmeting' is vaak belangrijker dan 'het meetresultaat'. (Een meting hoeft niet noodzakelijk perfect nauwkeurig te zijn. Het feit dat men zich meet is op zich al waardevol !) Verder valt op dat de positieve aspecten voordelen zijn voor patiënten, terwijl de negatieve percepties eerder van persoonlijke en emotionele aard zijn. Daarenboven zal blijken dat elk van deze negatieve punten geheel of gedeeltelijk opgevangen kan worden door de aanbevelingen die volgen. 2. Standaarden
Het mHealth landschap schreeuwt om standaarden. Honderden fabrikanten, duizenden toestellen en tienduizenden apps en applicaties verdringen zich om een stukje van deze explosief groeiende markt in te pikken. Je ziet door de bomen het bos niet meer en de gegevens die geproduceerd worden zijn haast nooit 'interoperable': ze missen een doorgedreven standaardisatie en een gemeenschappelijk platform waarop ze gedeeld kunnen worden. Data standaarden voor de diverse waarden, uitwisselingsstandaarden om ze te verzenden of te delen en een gemeenschappelijk platform om ze op te bewaren zijn noodzakelijk. Bij dat laatste hoort een standaard aanpak voor een eigen patiëntendossier, dat de patiënt zelf kan gebruiken om meetwaarden of een journaal vlot en gebruiksvriendelijk op te bewaren en te delen met de zorgverstrekkers rondom hem/haar 3. Keurmerk
De technologie evolueert zo snel dat er een gigantisch aanbod van toestellen en applicaties ontstaat. Het Trendition rapport schuift een aantal mogelijke indelingen naar voor om het overzicht te bewaren: 'carriables' (kleine, persoonlijke apparaatjes), 'wearables' (in kledij of op het lichaam) en binnenkort ook steeds meer 'insidables' (in het lichaam opgenomen) vinden er een plaatsje in. Hoewel alle medische hulpmiddelen (toestellen, maar ook app's) een Europees keurmerk moeten dragen, is er een unanieme roep naar een meer doorgedreven evaluatie van de kwaliteit en betrouwbaarheid. Is dit omdat de Europese keuring zich baseert op onvoldoende strenge normen, dan wel omdat deze normen wel kijken naar technische kwaliteit, maar onvoldoende garanderen dat de metingen medisch relevante en betrouwbare resultaten moeten garanderen? Het Trendition rapport schuift zinvolle criteria naar voor: gebruiksgemak; maximale afwijking; foutmarge; herhaalbaarheid van de meetwaarden; weinig fout positieve waarden; evidence based 'nuttige' toepassing...
Er wordt vaak ook gehamerd op de noodzaak van 'ijking' van het appartaat. Die cultuur komt overgewaaid uit het klinisch labo en is begrijpelijk. Veel moderne toestelletjes voorzien dit ook terdege. Maar vlot en regelmatig meten, zelfs met een systematisch reproduceerbare (kleine) fout, is belangrijker dan 100% accuraatheid. Gooi het kind dus niet met het badwater weg, omdat men eist dat eenzelfde kwaliteit moet worden gehaald als in labo-omstandigheden ! Hoe dan ook: de gezondheidsoverheid (liefst op Europees niveau) heeft er alle belang bij om patiënten en zorgverstrekkers vlot toegankelijke informatie te bezorgen die kan helpen te kiezen voor mHealth toebehoren waarop je kan betrouwen. Eerder dan een extra keurmerk is vooral 'transversale' en onafhankelijke informatie nodig, die gelijkaardige toestellen en toepassingen naast elkaar zet en het kaf van het koren scheidt. 4. Efficiënt gebruik bevorderen
Niet iedereen moet zichzelf (zomaar) meten. Wie zich meet moet het goed (leren) doen. Geproduceerde gegevens moeten vlot, uniform en overzichtelijk 'doorheen de tijd' opgeslagen worden. Zorgverstrekkers moeten er -- zonder extra werk -- een handzaam overzicht van krijgen. Cijfers of een berg 'data' zeggen niets; een grafiekje geeft bv. meteen ook een trend weer. In feite moet je hier denken aan een 'dashboard' (net als in je wagen), waarop je in één oogopslag kan zien welke waarden 'in het groen' en welke 'in het oranje of rood' staan. Zowel de patiënt als de zorgverstrekkers moeten hierdoor niet langer aparte waarden (cijfers) verwerken of interpreteren, maar kunnen 'binnen één seconde' zien welke waarden goed staan of waar er problemen zijn En uiteraard is een 'stratificatie' van patiënten nodig: er is even veel nood aan het gericht aanraden van meer gebruik van mHealth als er nood is aan het ontraden van het gebruik indien dit zou leiden tot onrust (vals positieve waarden; a priori ongeruste of negatief ingestelde patiënten...) of indien de patiënt onvoldoende begeleiding krijgt om (te leren) goed te meten. mHealth is meer dan een goed toestel of applicatie vinden. Het vraagt ook de juiste coaching en de apotheker is misschien de gedroomde partner om beide functies op te nemen.. Beleidsdoelen
Nederlandse bewindslieden hebben de lat heel hoog gelegd in hun beleidsdoelen: - binnen vijf jaar moet 80% van chronische zieken direct toegang krijgen tot bepaalde medische gegevens;
- binnen vijf jaar moeten 75% van de chronisch zieken of kwetsbare ouderen zelfstandig metingen kunnen uitvoeren;
- binnen vijf jaar moet iedereen (!) die zorg of ondersteuning thuis ontvangt via beeldschem en domotica 24/7 kunnen communiceren met zorgverleners.
Uit de eHealth Barometer blijkt één en ander nog maar waar te zijn voor hooguit 2 of 3% van de patiënten.
Maar dat mag niet verhinderen dat men hoog mikt. (De pijl zakt tijdens de vlucht !). En hoe onvoorstelbaar hoog de overheid in Nederland de lat ook legt; het is eigenlijk gewoon boeren-gezond-verstand dat men in de zorg radicaal voor massale toepassing van mHealth kiest.
Zorgverstrekkers die zich daarbij al te halstarrig aan het verleden vastklampen, zullen pas ervaren hoe zinloos dit is, wanneer ze op een dag zelf in de zieken- of ouderenzorg terecht zullen komen. Na-apen aub !
NICTIZ is het Nederlandse instituut voor ICT in de zorg, zeg maar het eHealth Platform van onze Noorderburen. Onderzoek en standaardisatie staan hoog in het vaandel. Vandaar enkele opmerkelijke werkstukken, die we zeker ook bij ons zouden moeten 'na-apen. Je vindt een overzicht van de vele publicaties HIER. Kijk ook eens naar de eHealth Monitor (in tekst en ook in een leuke infografic !). Bijzonder leerrijk wanneer je de lessen wil trekken uit het verleden en valkuilen wil vemijden in een project is "Het Co-creatie eHealth Boek". En het meest waardevolle werkstuk is zeker 'ICT-standaarden in de zorg'. Dat boek geeft een overzicht van de belangrijkste standaarden die universeel bruikbaar zijn bij e-health toepassingen. Elke standaard wordt op één bladzijde voorgesteld: wat kan je ermee doen, wie onderhoudt de standaard, waar of hoe kan je hem vinden en gebruiken... Conclusie
Er is werk aan de winkel om mHealth -- ook in België -- goed van de grond te krijgen. Vooral het 'middenveld' zal uit zijn pijp moeten komen: koepels van aanbieders (UNAMEC !), van zorgverstrekkers (Domus, BVAS, Kartel, APB,...) en van patiënten (VVP, LUSS...) moeten elkaar vinden. Samen naar de overheid (FAGG, RIZIV, FOD...) stappen zal de zaken bespoedigen.
Op de herneming van Ronde Tafel eHealth wordt het hoofdstuk mHealth allicht 'the place to be' ! Dirk BROECKX -- 21 februari 20155 http://www.nictiz.nl/module/360/1109/Zelfmetingen_rapport_TrendITion.pdf http://www.nictiz.nl/page/eHealth/eHealth-monitor http://www.nictiz.nl/module/360/1117/English%20infographic%20eHealth-monitor%202014.pdf http://www.nictiz.nl/page/Publicaties http://www.nictiz.nl/module/360/689/ICT-standaarden%20in%20de%20zorg.pd | 
