Niets zo leuk om te lezen en te leren als een goed geschreven toekomstscenario. Welke zijn de bouwstenen en hoe zou het model van de gezondheidszorg er uit kunnen zien, wanneer de vergrijzing, de economische crisis, de explosie van technologische mogelijkheden en een resem andere ‘drijvende krachten’ in de loop van het volgende decennium met elkaar gaan botsen. Waar zitten de ‘critical uncertainties’ die het model in deze of gene richting kunnen doen kantelen om te komen tot drie plausibele scenario’s…? Nieuwe modellen “The preferred health system of the future is strikingly different from the national healthcare systems of today, with empowered patients, more diverse delivery models, new roles and stakeholders, incentives and norms”. Dat is het uitgangspunt van het rapport : Sustainable Health Systems (Visions, Strategies, Critical Uncertainties and Scenarios).

Vele jaren lang leerden we de deelnemers aan de IFB Managementcursus hoe je toekomst-scenario’s kan bouwen (en gebruiken) volgens de techniek die Peter Schwartz ontwikkelde voor Shell. Bij het lezen van dit rapport borrelde de zin voor deze boeiende manier van analyseren en componeren opnieuw op.

Je kan de toekomst niet voorspellen, maar je kan wel een (beperkte) reeks plausibele scenario’s bedenken, die je helpen te begrijpen wat de toekomst vorm geeft.

Vaste waarden
In elk scenario komen een aantal ‘vaste waarden’ aan bod. In de drie scenario’s die de auteurs voorop stellen komen de volgende drie ‘basisingrediënten’ steeds aan bod:

• Het gebruik van data en informatie verandert de gezondheidszorg.
• Nieuwe business modellen worden ontwikkeld, waardoor men de traditionele manier waarop gezondheidszorg vandaag wordt verstrekt, verlaat. Dat gebeurt met name door nieuwe incentives en vergoedingssystemen
• Gezonde steden en regio’s, die worden gebouwd, helpen mensen makkelijker zelf hun eigen gezondheid in stand te houden.

Drie hoofdrolspelers
De drie scenario’s onderscheiden zich door de manier waarop telkens één van volgende drie actoren het voortouw neemt:

• Business Organisation: Liberalisering en marktwerking zorgen ervoor dat bedrijven het voortouw nemen en het aanbod verruimen.
   
• Individuals: App’s en kennis maken het mogelijk dat mensen hun eigen gezondheid in de hand kunnen nemen en de ‘regisseur’ van hun eigen zorg worden.
   
• Governement: De druk op het systeem wordt zo groot dat de overheid moet ingrijpen en via reglementering de nodige solidariteit en efficiëntie moet afdwingen.

Critical Uncertainties
Anderzijds is de toekomst ook onzeker omdat een reeks belangrijke factoren in verschillende richtingen kunnen evolueren. Hun invloed kan dus verschillende kanten op gaan, wat leidt tot verschillende scenario’s.

De ‘critical uncertainties’ die de auteurs identificeerden zijn:

– Attitudes towards solidarity: Will solidarity – the willingness of individuals to share the population’s health risks – increase, decrease or be conditional upon certain factors?

– Origins of governance: Will power and authority be predominantly located at the national, supranational or local level?

– Organization of the health innovation system: Will innovation come from within or outside the existing system? What will be the level of funding? What will be the types of innovation produced?

– Access to health information: Who will take responsibility for collecting and analyzing health data? Will people give their consent for their personal data to be used?

– Influence over lifestyles: To what degree will active influence over individual lifestyles be accepted and implemented?

– Health culture: Will healthy living be a minority choice, a civic duty or an aspiration?

De combinatie van variaties bij deze elementen leidt tot de drie scenario's in dit rapport:

Health Incorporated
In een vrij marktmodel nemen bedrijven het voortouw en worden nieuwe producten en diensten aan de ‘consument’ aangeboden. Die kan vrij kiezen voor gezonde levenswijzen en het gebruik van data om langer gezond te blijven. Maar het individu kan ook voor de ‘opt-out’ kiezen. Governance wordt in dit scenario supra-nationaal.

New Social Contract
Gezonde levenswijzen en solidariteit worden burgerplichten, vermits de (nationale) overheden ze opleggen, met het roer van de gezondheidszorg stevig in de hand. Data zijn een essentieel middel om efficiëntere zorg voor iedereen te kunnen blijven garanderen. 

Super-empowered Individuals
Mensen willen langer gezond leven en dat zorgt voor de nodige sociale druk om samen met lotgenoten het voortouw te nemen en data uit te wisselen met het oog op langer en kwaliteitsvol leven. De klant is koning in de zorg, waardoor de individuele solidariteit ogenschijnlijk vermindert, maar dat wordt opgevangen door communities van mensen die elkaar (binnen hun groep) wel degelijk helpen.

Conclusie
Dit is natuurlijk slechts een vluchtige glimp op dit rapport. Elk scenario is veel rijker en in meer detail uitgewerkt. Daarenboven start het rapport ook met enkele opmerkelijke analyses van bestaande systemen in een reeks ‘referentielanden’. In één van de bijlagen zit een interessante lijst van ‘Drivers of Change’.

En voor de fijnproevers: het hoofdstukje ‘Secrets of Succes’ zit ergens halfweg, begraven in de tekst, te wachten om ontdekt te worden. Zes leuke en creatieve ‘tips’ die kunnen helpen een nieuw model succesvol door te voeren (benieuwd of de IFB cursisten van dit jaar ze tijdig gaan ontdekken om ze in te bouwen in hun eindwerk).

Om een lang verhaal kort te maken: dit rapport moet je gewoon lezen.

Dirk BROECKX – 14 maart 2013

Met dank aan Hans Hofstraat (Philips), voor een prachtig verhaal over de impact van nieuwe technologieën en mdical devices, die de gezondheidszorg fundamenteel aan het veranderen zijn. Tijdens de afgelopen module van de IFB Management Cursus zette hij me  op het spoor  naar dit World Economic Forum rapport

“Sustainable Health Systems”

© 2013 World Economic Forum -- CH-1223 Cologny/Geneva
contact@weforum.org            www.weforum.org